Kính Hòa, phóng viên RFA
TT Ngô Đình Diệm tại Washington
DC tháng 8 năm 1957.
Courtesy U.S. Air Force
Ngày 1 tháng 11
năm 1963, một nhóm tướng lãnh quân đội Việt Nam Cộng Hòa ở miền Nam Việt Nam
thực hiện cuộc đảo chánh làm sụp đổ chế độ của Tổng thống Ngô Đình Diệm. Kính
Hòa hỏi chuyện một số nhân chứng của thời điểm ấy 50 năm sau.
Người lập ra nền đệ nhất cộng hòa
Nửa thế kỷ đã trôi qua
từ ngày bùng nổ cuộc đảo chánh của quân đội Việt Nam Cộng Hòa lật đổ vị Tổng
thống của nền đệ nhất cộng hòa tại miền nam Việt Nam . Cuộc đảo chánh kết thúc đẫm
máu với cái chết của ba anh em gia đình Tổng thống.
Hồi tưởng lại thời
điểm 50 năm trước, nhà báo Trần Phong Vũ, vào thời điểm tháng 11 năm 1963 đang
dạy học và làm việc tại đài phát thanh Sài Gòn, hiện đã về hưu và sống ở miền
Nam California:
“Thế hệ chúng tôi là
những người di cư từ miền Bắc vào miền nam vào lúc đã trưởng thành lúc đất nước
bị chia đôi, nếu anh theo dõi các cao trào của đám sinh viên di cư từ miền bắc
vào rồi được giúp đỡ rất là nhiều để học hành trở lại, rồi về phía quần chúng
đượcc ổn định trong một đời sống rất khó khăn khi bỏ hết tài sản ở miền Bắc,
với con số cả triệu người. Tôi nghĩ là trong tâm thức của họ là những ý nghĩ
rất tốt đối với vị Tổng thống đã lập ra nền đệ nhất cộng hòa ở miền Nam .”
Tổng thống Ngô Đình
Diệm gắn bó rất nhiều với cộng đồng Công giáo di cư từ miền Bắc. Một người Công
giáo khác là Linh mục Phạm Trung Thành, Giám tỉnh Dòng Chúa cứu thế TP HCM, vào
thời điểm của cuộc đảo chánh hãy còn là một thiếu niên hồi tưởng về sự kiện
ngày 1tháng 11 năm 1963,
TT Ngô Đình Diệm bắt tay với Tổng thống Mỹ Dwight D.
Eisenhower, tại sân bay Dulles, Washington
DC năm 1957. Courtesy U.S.
Air Force.
“Đó là ấn tượng tuổi
thơ của tôi, lúc ấy tôi còn nhỏ mới học hết tiểu học. Gia đình rất là kính
trọng và quý mến cố Tổng thống Ngô Đình Diệm. Cha tôi là một công chức nhỏ
trong chánh quyền. Các ấn tượng của tôi là suốt một thời gia dài chúng tôi rất
hòa bình, sung túc và hạnh phúc. Khi nghe tin chế độ đệ nhất Cộng hòa bị sụp
đổ, và Tổng thống Ngô Đình Diệm bị giết chết, gia đình chúng tôi rất là đau
lòng. Tôi còn nhớ là mẹ tôi cùng với vài chị em quen biết ngồi đọc kinh cho
Tổng thống và khóc rất là nhiều. Lúc đó chúng tôi còn thơ trẻ nhưng có một ấn
tượng là có một cái gì đó mất mát rất là lớn. Lúc lớn lên tôi cũng cảm nhận
được sự mất mát đó. Tôi vẫn nhớ lại thủa sống bình an yên lành, những gì mà cố
Tổng thống Ngô Đình Diệm và những cộng sự xây dựng cho miền nam này.”
Sự tiếc thương đó của
những người công giáo kéo dài cho đến 50 năm sau. Những buổi lễ tưởng niệm ngày
mất của cố Tổng thống được các cộng đồng công giáo hải ngoại tổ chức hàng năm.
Phải tha thứ, phải cảm thông
Song cũng có những
tiếng nói khác. Một viên chức cao cấp của chế độ Việt Nam Cộng Hòa, hiện sống ở
Hoa Kỳ, không muốn nêu tên, thì lại nói rằng dù cái gì diễn ra đi nữa thì việc
sử dụng Dụ số mười đối với cộng đồng Phật giáo như một sự kỳ thị vào nửa đầu
năm 1963 là không thể chấp nhận, trong một quốc gia mà cộng đồng Phật giáo là
đa số.
Ai làm gì thì thú thật
tôi có đọc, có xem, có nghiên cứu nhưng tâm hồn của tôi thì tôi muốn nói rằng
tôi phải tha thứ, phải cảm thông.
-LM Phạm Trung Thành
-LM Phạm Trung Thành
Ông nói tiếp rằng
những tranh cãi nhau về sự kiện này giữa những người Việt không cộng sản với
nhau vẫn còn. Nhà báo Trần Phong Vũ nói về việc tranh cãi này:
“Chuyện tranh cãi ấy
là có thật. Cái phản ứng đó cũng dễ hiểu thôi. Những người Việt Nam chúng ta
không có dữ kiện trong tay một cách đầy đủ, rồi có thiên kiến, rồi cũng có khi
do những quan điểm đấu tranh khác nhau mà dẫn tới việc tranh giành mọi thứ về
phía mình rồi dẫn tới chuyện tranh cãi.”
Trong khi đó Linh Mục
Phạm Trung Thành từ TP HCM nêu ý kiến của ông rằng nên tha thứ:
“Tôi không muốn quan
tâm đến ai, hay những nguyên nhân nào đã làm hại Tổng thống. Dưới cái nhìn của
một tu sĩ thì tôi cho rằng Tổng thống đã qua một con đường khổ giá cho sự yêu
mến giáo hội, đất nước, dân tộc. Còn ai làm gì thì thú thật tôi có đọc, có xem,
có nghiên cứu nhưng tâm hồn của tôi thì tôi muốn nói rằng tôi phải tha thứ,
phải cảm thông. Tôi không thể có một nhận định nào nặng nề, tiêu cực về phía
đó.”
Liệu lớp bụi thời gian
50 năm có làm tan đi được tranh cãi, khoảng cách nửa thế kỷ có làm cho sự cảm
thông của Linh Mục Phạm Trung Thành lan tỏa!
No comments:
Post a Comment